Aanleiding en ontstaan:
Aanleiding zijn natuurlijk de vele Me-too-zaken binnen kerken, TV programma’s en in sportverbanden in de media. Wij zijn van mening dat de kerk een veilige plaats moet zijn voor alle gemeente leden, zowel in grensoverschrijdend gedrag op seksueel gebied als op gezagsgebied.
De PKN heeft de organisatie de Veilige Kerk opgericht om alle PKN kerken in Nederland een veilige kerk te laten zijn. Als Gereformeerde kerk van Ottoland hebben wij ons laten inspireren door de documenten van de ‘Veilige Kerk’ in Nederland.
Als Gereformeerde Kerk Ottoland willen we een gemeente zijn waar iedereen zich thuis voelt. Dit betekent dat je je veilig voelt en dat je in de gemeente jezelf kunt zijn. Een plek waar we elkaar met respect behandelen en waar je je gevoelens en ideeën mag en kan delen.
Een veilige gemeente ben je met elkaar. Ieder lid en iedere gast draagt hierin zijn eigen verantwoordelijkheid. De kerkenraad neemt hierin zijn verantwoordelijkheid door het opstellen van een beleidsnotitie.
Redenen waarom de kerkenraad kiest voor een beleid Veilige Gemeente.
Bewustwording
De basis voor het beleid is bewustwording binnen de gemeente. Bewust zijn van machtsongelijkheid onder gemeenteleden en de effecten daarvan. Machtsverschillen tussen groepsleiding en deelnemers in het jeugdwerk, tussen ouderling en pastorant, tussen diaken en cliënt, tussen vrijwilliger voor hand-en-spandiensten en gemeentelid. Het effect kan zijn dat iemand met meer macht grensoverschrijdend gedrag vertoond. De ander ervaart dat in eerste instantie niet als storend of wil daar geen aandacht aan besteden. Tot het gevoel van veiligheid wordt aangetast.
- Erkennen dat dit grensoverschrijdend gedrag ook in de eigen gemeente voorkomt.
- Bewust zijn dat alle gemeenteleden recht hebben op een veilige gemeente.
- Vasthouden van de aandacht voor het onderwerp: op beleidsniveau regelmatig agenderen van ‘veilig jeugdwerk’ en ‘veilige gemeente’; wat doen we, gaat het goed en wat kan beter.
- Erop toezien dat in bijeenkomsten (gespreksgroepen, clubwerk, catechese, vieringen) zo nu en dan gebruikgemaakt wordt van activiteiten en werkvormen die bewustwording over veiligheid bij de gemeenteleden, van oud tot jong, vergroot.
God geeft ons onvoorwaardelijke liefde en wij mogen ons veilig voelen bij Hem, en wij hebben de verantwoordelijkheid om die veiligheid te borgen en door te geven aan anderen.
Om hiertoe te komen heeft de kerkenraad een Commissie Veilige Gemeente benoemd. In deze commissie zitten Mariska van Bruchem en Dick de Lange.
Deze commissie schrijft volgens het stappenplan voorstellen welke door de kerkenraad worden vastgesteld.
Beleidsnotitie Veilige Gemeente
- Uitgangspunten
- Bespreking met alle geledingen
- Plaatsing van de uitgangspunten op de website
- Aandacht binnen de kerkenraad
- Preventie
2.1 Een veilige plaats voor iedereen
2.2 Ongelijke gezagsverhoudingen
- Vrijwilligers
3.1 Aanstellingsbeleid
3.2 Aanname beleid leidinggevenden op de website
3.3 De gedragscode; bijlage 1,
3.4 Gedragsregels voor jeugdwerk
3.5 Vertrouwenspersonen; bijlage 2
- VOG aanvraag en gebruik
- UITGANGSPUNTEN
1.1 De uitgangspunten van Veilige Gemeente zijn door de kerkenraad besproken en vastgesteld. Daar zijn de voorzitter en de scriba verantwoordelijk voor. Ook binnen het pastorale team (verantwoordelijke persoon de voorzitter van het pastorale team) en in de Jeugdraad (verantwoordelijke persoon de jeugdouderling) is deze notitie besproken.
1.2 De uitgangspunten worden op de website van de GKO geplaatst.
1.3 Veilige Gemeente staat elke vergadering van de kerkenraad op de agenda.
- PREVENTIE
2.1 Een veilige plaats voor iedereen
Het lijkt zo vanzelfsprekend. In een gemeente van de PKN voel je je veilig. Leden behandelen elkaar met respect. Mensen met speciale taken en opdrachten, vrijwilligers of beroepskrachten, maken geen gebruik van hun machtspositie ten koste van anderen. Kinderen en jongeren kunnen ongestoord meedoen.
Helaas gaat dat niet altijd en overal op. Ongewenste intimiteiten en situaties van misbruik komen waarschijnlijk ook in onze kerk voor. De gemeente moet een veilige plaats zijn voor iedereen.
a- Wij denken daarom niet dat het in onze kerk niet voorkomt.
b- Wij agenderen en bespreken het thema gemeente-breed.
c- Wij investeren in zorg voor elkaar.
Deze stappen vormen de basis waarop een veilige gemeente gebouwd kan worden.
2.2 Ongelijke gezagsverhoudingen
Als je een ambt of andere functie in de kerk hebt, brengt dat een bepaalde gezagspositie met zich mee ten opzichte van anderen. Ook als we zelf niet uit zijn op die ongelijkheid, of zelf geen hiërarchie ervaren. Wij beseffen dat ongewenste bejegening, grensoverschrijdend gedrag of misbruik van scheve gezagsverhoudingen ook binnen onze kerk voor kunnen komen. Daarom wordt ‘Veilige gemeente’ regelmatig besproken.
- VRIJWILLIGERS
3.1 Voor het werven en selecteren van vrijwilligers zijn afspraken gemaakt. Die creëren een zorgvuldig aanstellingsbeleid. Gedragscode, Gedragsregels en VOG spelen daarbij een rol.
3.2 Aannamebeleid leidinggevenden. Wordt nog toegevoegd
3.3 In een Gedragscode voor alle vrijwilligers en beroepskrachten staat wat er in het algemeen wordt verwacht. Het zijn de regels voor iemand die verantwoordelijkheid draagt voor anderen zoals bijv. clubleider, catecheet, kindernevendienstleider, pastoraal ouderling en medewerker, enz.. Deze gedragscode onderschrijft een ieder voordat men actief de taak op zich neemt. Zie www.veiligekerk.nl
- Brief met gedragscode voor vrijwilligers. (Zie bijlage 1.)
3.4 Daarnaast zijn er Gedragsregels voor het jeugdwerk. Dat zijn specifieke regels voor één bepaalde groep. Dit zijn de afspraken over men met elkaar omgaat.
- Voorbeeld omgangsregels Jeugdwerk. (Zie bijlage 1.)
3.5 De kerkenraad stelt twee Interne Vertrouwenspersonen (IVP) aan. Bij voorkeur een man en een vrouw. (Zie bijlage 3 en 4.) De taakomschrijving van de IVP is door de kerkenraad vastgesteld en vastgelegd in een ‘Instructie interne vertrouwenspersoon van de Gereformeerde Kerk te Ottoland’. (Zie bijlage 3.)
De IVP ondertekent deze Instructie.
De IVP’s werken met een Routekaart (versie PKN/SMPR).
- VOG AANVRAAG EN GEBRUIK
4.1 De kerkenraad volgt de richtlijnen van de PKN die per 1 juli 2025 een VOG verplicht stelt voor beroepskrachten en vrijwilligers van gemeenten binnen de Protestantse Kerk.
4.2 De VOG wordt verplicht voor:
- alle ambtsdragers;
- alle anderen die namens de gemeente pastorale taken hebben;
- mensen in functies die op regelmatige basis (bege)leiding geven aan minderjarigen of kwetsbare mensen;
- interne vertrouwenspersonen.
N.b. De scriba en de jeugdouderling bewaken dit en de scriba zorgt voor de aanvragen en de archivering van de VOG’s.
